Menu Zamknij

Przeziębienie a karmienie piersią

Co to jest przeziębienie 

Zacznijmy od wyjaśnienia, że przeziębienie to infekcja wirusowa. Objawy najczęściej dotykają nosa, zatok, gardła i krtani, może pojawić się złe samopoczucie, bóle mięśni, bóle głowy. Objawy infekcji trwają zazwyczaj 7-10 dni, czyli tyle czasu, ile organizm potrzebuje, żeby samodzielnie pozbyć się nieproszonego gościa.  

Jeśli organizm nie radzi sobie ze zwalczaniem wirusa, wówczas może dojść do powstania komplikacji poinfekcyjnych, jak zapalenia zatok, zakażenia bakteryjnego, zapalenia oskrzeli czy płuc i innych. W takich sytuacjach konieczna jest wizyta u lekarza.  

Niektóre wirusy są trudniejsze do zwalczenia niż inne. Jednym z nich jest wirus grypy. Jeśli podejrzewamy, że mamy grypę, obserwujemy u siebie niepokojące objawy (jak problemy z oddychaniem, bardzo wysoka gorączka, znaczne osłabienie) należy zwrócić się do lekarza. O grypie pisałam tutaj: (https://laktaceuta.pl/grypa-a-karmienie-piersia/). 

Mimo, że przeziębienie to choroba samoograniczająca się, czyli bez leków jesteśmy w stanie ją zwalczyć, stanowi duży problem społeczny, utrudnia normalne funkcjonowanie, powoduje nieobecność w szkole, w pracy, a nam, mamom, znacznie komplikuje opiekę nad dziećmi. 

Najlepsze lekarstwo na przeziębienie 

Ponieważ przeziębienie zazwyczaj mija samoistnie, stosowanie leków raczej nie jest w stanie przyspieszyć procesu zdrowienia. Najskuteczniejsze w skracaniu czasu trwania infekcji jest NAWODNIENIE i ODPOCZYNEK. Dzięki nim, organizm ma szanse wykorzystać cały swój potencjał, żeby szybko pozbyć się wirusa. Wiem, nierealne dla wielu kobiet opiekujących się małym dzieckiem. Dlatego tak wiele mam szuka szybkiego i skutecznego sposobu na infekcję. Leki mogą pomóc w kontrolowaniu objawów i poprawić samopoczucie.  

Co jest skuteczne w zwalczaniu objawów przeziębienia? 

U dorosłych wykazano, że skuteczne są: doustne lub miejscowe leki obkurczające śluzówkę w połączeniu z lekami przeciwhistaminowymi (pseudoefedryna i fenylefryna), leki antycholinergicze, ipratropium, dekstrometorfan, gwajafenazyna (choć o tych dwóch ostatnich pojawiają się badania, w których ta skuteczność jest kwestionowana) oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne, jak ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy. Z substancji ziołowych badania wspominają o czosnku, jeżówce purpurowej, pelargonii afrykańskiej. 

Co nie jest skuteczne w zwalczaniu przeziębienia: 

Antybiotyki, kodeina, monoterapia lekami przeciwhistaminowymi, sterydy donosowe, witamina C. 

 Znajdziemy sprzeczne informacje w związku ze stosowaniem irygacji nosa i zatok przynosowych.  

Czy jak jestem przeziębiona mogę karmić piersią? 

Tak. Podczas przeziębienia nie zaleca się odstawienia dziecka od piersi, nawet jeśli mama gorączkuje, może karmić. Należy przestrzegać zasad higieny podczas opieki nad dzieckiem, czyli unikać całowania, myć ręce przed kontaktem z dzieckiem, podczas kaszlu zasłaniać usta chusteczką jednorazową (i natychmiast ją wyrzucić, po czym umyć ręce). 

Leki na przeziębienie a karmienie piersią 

Jedną z najważniejszych zasad, jeśli chodzi o bezpieczeństwo leczenia podczas karmienia piersią jest nie stosowanie niepotrzebnych leków. Jeśli jakiś preparat nie jest skuteczny, nie jest absolutnie konieczny – nie stosujemy go. Warto o tym pamiętać wchodząc do apteki – producenci suplementów prześcigają się w produkcji różnych preparatów wspomagających leczenie przeziębienia, podczas gdy w wielu przypadkach skuteczność takich specyfików jest wątpliwa lub wykazano w ich konkretnych przypadkach brak skuteczności.  

Jeśli mama karmi noworodka, wcześniaka lub maluszka o małej masie urodzeniowej, lub ona albo dziecko chorują na coś, przyjmują na stałe leki – wówczas należy podejść do kwestii leczenia z bardzo dużą ostrożnością.  

W poniższym zestawieniu znalazły się leki, które uznaje się za najmniej ryzykowne w okresie karmienia piersią zarówno dla dziecka jak i dla laktacji. Nie oznacza to, że innych leków nie można stosować. O różnych lekach podczas przeziębienia możecie przeczytać także w KWARTALNIKU LAKTACYJNYM, posłuchać podkastu HEJ MAMA, rozmowy z MAGDĄ KOMSTĄ oraz na MILK TUBE

Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe 

Po nie sięgamy zwykle na początku infekcji. Za leki pierwszego wyboru u kobiet karmiących piersią uznaje się paracetamol i ibuprofen. 

O paracetamolu obszernie możecie przeczytać TUTAJ. Paracetamol nie ma działania przeciwzapalnego 

Ibuprofen jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym. Stosuje się go powszechnie w pediatrii i neonatologii. Przenika do mleka w bardzo małych ilościach. Wysokie dawki podawane matce nie powodują zwiększonego przenikania leku. Do mleka przenika 0,1-0,7% dawki mamy, a dawka pediatryczna to 10mg/kg/dzień co 6-8 godzin (maksymalnie 40mg/kg/dzień), więc jak w przypadku paracetamolu – ryzyko dla dziecka jest szacowane na bardzo niskie z uwagi na bardzo niskie dawki w mleku. 

Leki na katar – o działaniu miejscowym 

To co pojawia się często podczas infekcji wirusowej to katar. Leki stosowane miejscowo mają działanie obkurczające opuchniętą śluzówkę nosa, przez co zmniejsza się ilość wydzieliny i wraca drożność nosa. Stosowane zbyt długo mogą prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej nosa, więc nie zaleca się ich stosowania dłużej niż 5 dni.  

Leki o działaniu miejscowym, jak oksymetazolina, ksylometazolina, nafazolina, przy prawidłowej aplikacji wchłaniają się bardzo słabo ze śluzówki nosa, co oznacza, że nie znajdziemy ich w istotnych ilościach we krwi mamy. Jeśli leku nie ma we krwi mamy, nie przenika do mleka, więc uznaje się, że ryzyko związane ze stosowaniem tych leków jest niskie.  

Czasami zaleca się płukanie nosa i zatok przynosowych fizjologicznym roztworem soli fizjologicznej. Nie ma przeciwwskazań do płukania nosa i zatok w okresie karmienia piersią.  

Leki na ból gardła – o działaniu miejscowym 

Ból gardła to nieżyt błony śluzowej gardła. W wyniku podrażnienia patogenem (ciałem obcym, pyłem, bakterią, wirusem), odruchem kaszlowym lub spływającą wydzieliną może zostać uszkodzona błona śluzowa i może dojść do reakcji zapalnej, której objawem jest obrzęk, ból, pieczenie.  

Ból gardła jest często objawem infekcji wirusowej, jest samoograniczający się – czyli mija samoistnie, zazwyczaj w ciągu 7 dni. Wymaga konsultacji lekarskiej, jeśli utrzymuje się dłużej niż 7 dni, towarzyszy mu wysoka gorączka, jest tak silny, że nie można pić ani przełykać.  

Za leki o niskim ryzyku dla dziecka karmionego piersią, podczas stosowania ich u mamy uznaje się tabletki ziołowe do ssania o działaniu nawilżającym, jak miodowo-cytrynowe, propolisowe, z porostem islandzkim czy prawoślazem. Poza tym dopuszcza się stosowanie leków przeciwgrzybiczych i odkażających jak chlorchinaldol. Stosowanie większości pastylek i tabletek do ssania o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym nie jest przeciwwskazane, podobnie jak płukanie gardła. Wchłanianie leków z powierzchni jamy ustnej w większości przypadków jest tak słabe, że nie osiąga istotnych klinicznie stężeń we krwi mamy i co za tym idzie również w mleku. Wyjątkiem jest lidokaina, która wchłania się w 40% z błony śluzowej, jednak nadal dawka jest tak niska, że prawdopodobieństwo uzyskania stężenia istotnego klinicznie dla dziecka w mleku przy stosowaniu doraźnym uznaje się za bardzo małe. Przy takich dolegliwościach należy pamiętać o piciu dużej ilości płynów. Można stosować także leki działające przeciwbólowo ogólne oraz inhalacje solą fizjologiczną. 

Saszetki, preparaty złożone 

W preparatach złożonych, tabletkach czy saszetkach, często znajdziemy lek przeciwbólowy w połączeniu z lekiem przeciwhistaminowym (feniramina, chlorfeniramina) lub obkurczającycm (pseudoefedryna, fenylefryna). Czasami pojawiają się także dodatki witamin, substancji wykrztuśnych.  

Leki przeciwhistaminowe

Uznaje się, że stosowanie leków przeciwhistaminowych wiąże się z niskim ryzykiem dla karmionego piersią dziecka, z uwagi na słabe przenikanie do mleka. Te leki mogą jednak działać nieco uspokajająco lub nasennie na mamę, co może utrudniać opiekę nad dzieckiem. Te leki mogą także potencjalnie działać nasennie na dzieci karmione piersią, choć jak dotąd nie zaraportowano takiego działania dla feniraminy i chlorfeniraminy.  

Pseudoefedryna

Pseudoefedryna i jej pochodne, z uwagi na wykazane działanie hamujące produkcję mleka (zmniejszenie produkcji mleka o 24% przy dawkach 120mg na dobę), nie są rekomendowane w okresie laktacji, choć skuteczność ich stosowania w nieżycie nosa została potwierdzona. Przenikanie pseudoefedryny do mleka nie jest jednak wysokie, a działania niepożądane u dzieci karmionych piersią przez mamy stosujące ten lek raportuje się bardzo rzadko i nie wymagają one interwencji medycznej (raportowano rozdrażnienie), więc można rozważyć doraźne stosowanie tej substancji mając na uwadze możliwy przejściowy spadek produkcji mleka i konsekwencje takiej sytuacji. 

Chlorowodorek fenylefryny jest drugą substancją obkurczającą, którą można znaleźć w preparatach złożonych.  Brak badań w grupie kobiet karmiących piersią sprawia, że zalecana jest ostrożność podczas stosowania tego leku, mimo jego niskiej biodostępności, która mówi nam, że ilości jakie mogą znaleźć się w mleku oraz jakie mogą realnie mieć działanie ogólne na dziecka są małe. Dla zmniejszenia ryzyka ekspozycji dziecka na lek można rozważyć odczekanie 3 godzin, czyli czasu potrzebnego, żeby połowa dawki leku zniknęła z krwi (i najprawdopodobniej mleka mamy).  

Leki na kaszel 

Kaszel jest reakcją obronną na występowanie ciała obcego lub patogenu w obrębie górnych dróg oddechowych. W wyniku infekcji wydzielina w oskrzelikach zagęszcza się i jest jej więcej, co działa drażniąco na zakończenia nerwowe i wywołuje odruch kaszlu. Odruch kaszlu reguluje mózg, dlatego żeby go wyciszyć, trzeba podać mamie karmiącej lek, który przeniknie barierę krew-mózg. Bardzo podobna bariera występuje między krwią mamy a mlekiem, przez co ryzyko stosowania tych preparatów jest większe dla dziecka karmionego piersią niż w przypadku innych leków. Wszelkie leki wyciszające kaszel powinny być stosowane z ostrożnością i obserwacją dziecka.  

Rekomendacje: Kaszel infekcyjny – rekomenduje się obserwację przez 14 dni i kontrolę u lekarza, jeśli: Kaszel nasila się po 14 dniach, pojawia się wysoka gorączka, kaszel wiąże się z utrudnionym oddychaniem, kaszel jest krztuścowy, odkrztuszana jest pienista lub zabarwiona czerwono wydzielina. 

Lekiem preferowanym wydaje się być dekstrometorfan i butamirat w przypadku napadowego kaszlu suchego, natomiast w kaszlu mokrym można rozważyć acetylocysteinę. Nie zaleca się stosowania kodeiny, z uwagi na wykazaną niską skuteczność i ryzyko działań niepożądanych. Gdy jednak jest konieczność, żeby kodeina została podana mamie karmiącej, ryzyko dla dziecka można zmniejszyć przez zachowanie odstępu między zażyciem leku a karmieniem piersią.  

Tutaj znajdziesz nagranie webinaru poświęcone lekom na przeziębienie w okresie laktacji

Podsumowanie 

Jest wiele możliwości leczenia objawowego u przeziębionej mamy karmiącej piersią. Podczas wybierania leków zawsze zaleca się, żeby były to leki o prostym składzie, o znanym profilu bezpieczeństwa w okresie laktacji, stosowane doraźnie. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów, długo utrzymującej się gorączki, uporczywego kaszlu, problemów z oddychaniem, konieczna jest konsultacja z lekarzem. O innych lekach dostępnych w aptece, stosowanych w leczeniu przeziębienia pisałam na łamach Kwartalnika Laktacyjnego. Ich stosowanie również może być rozważone, czasami wymagane jest zachowanie środków ostrożności (jak odstęp między zażyciem leku a karmieniem piersią). Podczas okresu wzmożonych zachorowań pamiętajmy o profilaktyce, unikaniu kontaktu z osobami chorymi i częstym myciu rąk wodą z mydłem.  

Powyższy tekst jest informacją i nie stanowi porady medycznej, nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku należy skonsultować się z lekarzem i wyjaśnić ponad wszelką wątpliwość potencjalne zagrożenia i korzyści związane ze stosowaniem danego preparatu. 


Na podstawie: 

 
1. Scadding GK et al: BSACI Guidline for the diagnosis and menagement of allergic and non allergic rhinitis (revised edition 2017, firts edition 2007) Clin Exp Allergy. 2017;47:856-889 

2 Leynaert B, Neukrich C, Kony S, et al: Association between asthma and rhinitis according to atopic sensitization in population-based study. J Allergy Clin Immunol. 2004;113:86-93 

3 Wachnicka-Bąk A, Lipińska-Opałka A, Będzichowska A, et al: Zapalenie błony śluzowej i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych; Pediatr Med Rodz 2014;10(1),25-31 

4 Nacleiro RB, Bachert C, Baraniuk JN: Patophisiology of nasal congestion; International Journal of General Medicine 2010:3 47–5  

5 European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps (EPOS) 2012; Rhinology Vol 50, Supplement 23, March 2012 

6 Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA) 2016 Revision Guidlines; J Allergy Clin Immunol, vol 140, nr 4 

7 Krzeski A, Staburzyński M: Skuteczność płukania jam nosa w terapii zapaleń zatok przynosowych, Magazyn Otolaryngologiczny, grudzień 2016 

 8 Allan GM, Arroll B. Prevention and treatment of the common cold: making sense of the evidence. CMAJ. 2014 Feb 18;186(3):190-9. doi: 10.1503/cmaj.121442. Epub 2014 Jan 27. PMID: 24468694; PMCID: PMC3928210.  

9 Fashner J, Ericson K, Werner S. Treatment of the common cold in children and adults. Am Fam Physician. 2012 Jul 15;86(2):153-9. 

10 Findlay JW, Butz RF et al. Pseudoephedrine and triprolidine in plasma and breast milk of nursing mothers. Br J Clin Pharmacol. 1984;18:901-6. PMID: 6529531  

11 Aljazaf K, Hale TW et al. Pseudoephedrine: effects on milk production in women and estimation of infant exposure via breastmilk. Br J Clin Pharmacol. 2003;56:18-24. PMID: 12848771  

12 Ito S, Blajchman A et al. Prospective follow-up of adverse reactions in breast-fed infants exposed to maternal medication. Am J Obstet Gynecol. 1993;168:1393-9. PMID: 8498418  

13 Soussan C, Gouraud A, Portolan G et al. Drug-induced adverse reactions via breastfeeding: a descriptive study in the French Pharmacovigilance Database. Eur J Clin Pharmacol. 2014;70:1361-6. PMID: 25183382  

14 Ruth A Lawrence, Robert M Lawrence: Breastfeeding : a guide for the medical profession e-book., Philadelphia, PA Elsevier 2016