Czy podczas karmienia piersią można stosować Aspirynę?
W przypadku jednorazowej dawki 500mg u mamy ryzyko dla dziecka karmionego piersią jest najprawdopodobniej bardzo niskie. Wyższe dawki wymagają konsultacji ze specjalistą. Codzienne stosowanie niskiej dawki (75-150mg) to najprawdopodobniej też niskie ryzyko, które nie wymaga odstępów ani odstawiania dziecka od piersi. Czytaj dalej, żeby dowiedzieć się dlaczego.
Dwie opcje
Są dwa leki, o jakie często pytają mnie pacjentki. O Aspirin cardio/Polocard, Acard (które są stosowane przeciwpłytkowo) lub o Aspirynę/Polpirynę w przebiegu przeziębienia.
Każdy z tych preparatów zawiera Kwas acetylosalicylowy (w skrócie będę pisała ASA), ale w różnych dawkach.
Jak działa kwas acetylosalicylowy (ASA)
Kwas acetylosalicylowy (ASA) hamuje działanie specyficznych enzymów (COX 1i COX2), które biorą udział w produkcji substancji zapalnych. Dlatego działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. To działanie uzyskuje się przy podawaniu wyższych dawek – co najmniej 300mg/dobę. Jeśli przyjmiemy niską dawkę – poniżej 150mg/dobę, uzyskamy nieco inne działanie. Okazało się, że przy tak niskiej dawce enzym COX1 jest hamowany tylko trochę, w efekcie pojawia się efekt powodujący “rozrzedzenie” krwi, a nie ma działania przeciwbólowego.
Więc ASA stosuje się w przebiegu infekcji i stanów zapalnych, oraz w przypadku profilaktyki zakrzepicy czy powikłań sercowo naczyniowych (np. udarów).
Co wiemy o tym leku w kontekście laktacji
ASA jest szybko metabolizowany do kwasu salicylowego o słabszym działaniu. Bardzo wysokie dawki leku u mamy mogą powodować zwiększenia ryzyka krwawienia u dziecka karmionego piersią, ale stosowanie niskich dawek lub stosowanie doraźne nie zostało powiązane ze zwiększonym ryzykiem z poważnych powikłań ani z poważnymi działaniami niepożądanymi u malucha, gdy mama karmiąca piersią stosowała ten lek.
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy i informacją zawartą w ChPL popularnego leku z ASA (Aspirin) zastosowanie pojedynczej wysokiej dawki lub sporadyczne stosowanie wiąże się z niskim ryzykiem dla dziecka. Producent zaleca przerwanie karmienia piersią, jeśli ASA ma być w wysokich dawkach przyjmowany codziennie.
Pomówimy teraz o tym co wiemy z badań.
ASA bardzo słabo przenika do mleka. Jego metabolit ma dość długi czas półtrwania i obserwuje się geometryczny, nieproporcjonalny, nieliniowy wzrost stężenia metabolitu w osoczu kobiety i w mleku – przy wyższych dawkach niż szacowane w badaniach 325mg/dobę wzrasta ryzyko kumulacji metabolitu, co w konsekwencji może spowodować działania niepożądane u dziecka (kwasica metaboliczna, obniżenie liczby płytek krwi zaraportowane zostały jak dotąd jako działania niepożądane po ekspozycji dziecka na ASA i jego metabolit przez mleko matki w stosowaniu wysokich dawek).
Informacje z badań:
Pacjentka stosowała aspirynę w dawce 4g dziennie z powodu RZS i karmiła dziecko o masie ciała 5kg. Salicylany nie zostały wykryte w mleku (granica 50mg/L).
Sześć pacjentek 2-8 miesięcy po porodzie otrzymało różne dawki aspiryny (500, 100, 1500mg). Szczytowe stężenie salicylanów w mleku pojawiło się między 2 i 6 godziną po zażyciu leku i wynosiły 5,8mg/L, 15,8mg/L, 28,8mg/L. Dysproporcja wynika z nieliniowego metabolizmu wraz ze zwiększeniem dawki i wiązania z białkami.
8 kobiet otrzymało 1g aspiryny i pobrano próbki krwi i mleka. Szczytowe stężenie kwasu salicylowego w mleku wynosiło średnio 2,4mg/L 3 godziny po zażyciu leku. Maksymalne stężenie kwasu salicylurowego było wyższe niż salicylowego i wynosiło średnio 10,2mg/L i zostało osiągnięte 9 godzin po zażyciu leku. Biorąc te dane pod uwagę niemowlę karmione wyłącznie piersią otrzymałoby w ciągu 12 godzin od zażycia aspiryny w tej dawce przez mamę średnio 9,4% matczynej dawki leku w przeliczeniu wagowym.
Dwie kobiety otrzymały 454mg aspiryny doustnie i szczytowe stężenie leku w mleku wynosiło ok 1mg/L godzinę po zażyciu leku. Nie zbadano poziomu salicylanów w mleku. Autorzy oszacowali, że 0,1% dawki mamy znajdzie się w mleku przez 48 godzin.
Kobieta karmiąca piersią 4-ro miesięczne niemowlę stosowała przewlekle aspirynę w dawkach 2-5,9g dziennie. Pobrano mleko 4 godziny po zażyciu dawki 650mh, przed dawką 975mg. Poziom salicylanów w mleku wynosił 2mg/L, szczytowe stężenie salicylanów wystąpiło około 3 godziny po zażyciu dawki i wynosiło 10mg/L. Autorzy ocenili, że niemowlę karmione wyłącznie piersią otrzymałoby dawkę leku z mlekiem odpowiadającą ok. 10% dawki mamy w przeliczeniu wagowym.
Siedem kobiet karmiących piersią 1-8 miesięcy po porodzie stosowało dojelitową postać aspiryny w dawce 375mg na dobę (1) i 81mg na dobę (6). Nie wykryto ASA w żadnej z próbek (<0,61mcg/L). Szczytowe stężenie salicylanów wystąpiło 2-4 godziny po zażyciu leku i wynosiło 115mcg/L. U kobiety stosującej wyższą dawkę średnie szczytowe stężenie salicylanów w mleku wynosiło 745mcg/L w godzinę po zażyciu leku. Autorzy oszacowali, że względna dawka dla dziecka wyniesie 0,4% dawki mamy w przeliczeniu wagowym.
Dla specjalistów
Zakres Względnej dawki dla dziecka RID wynosi 0,4-10,8% dawki mamy w przeliczeniu wagowym, a stosunek mleko/osocze wynosi 0,03 – 0,34.
Wyliczenie z M/O dawka przeciwpłytkowa
Biorąc pod uwagę informacje od producenta, czyli to, że maksymalne stężenie w osoczu występuje po około 6 godzinach i wynosi średnio 12,7 mcg/ml dla tabletek 150 mg, możemy oszacować, ile leku znajdzie się w mleku.
Mając podane dane możemy wykorzystać parametr stosunek mleko/osocze. Oznacza to stosunek stężenia danej substancji w mleku do stężenia tej samej substancji w osoczu. Ten parametr należy do jednego z mniej dokładnych. Na podstawie tych danych można szacować rząd wielkości dawki w mleku. Zgodnie z nimi ilość leku w mleku może wynosić średnio 0,381mcg/ml – 4,32mcg/ml.
Teraz pomyślmy, ile leku może wypić dziecko z mlekiem mamy. Na potrzeby szacowania ilości w mleku przyjmiemy, że maluch będzie wypijał 150ml mleka na kg masy ciała, czyli np. 675ml mleka na dobę. Więc dawka dobowa z tego wyliczenia wyniesie około 257mcg-2916mcg (0,26mg – 2,96mg) .
Wyliczenie z RID
Parametr RID jest dokładniejszy, ponieważ w obliczeniu go wykorzystuje się dawki leku zastosowane w konkretnych przypadkach oraz stężenia w osoczu mamy (obliczenia na podstawie danych z badań)
Biorąc pod uwagę przykładową masę ciała mamy 60kg, masę ciała dziecka 4,5 kg, dawkę dobową 150mg ASA na dobę i RID 2,5-10,8% dawka leku w mleku dla dziecka może wynosić 0,063- 0,27mg/kg/dobę, czyli 0,3- 1,22mg/dobę.
Podsumowanie
ASA bardzo słabo przenika do mleka. Jego metabolit ma dość długi czas półtrwania i obserwuje się geometryczny, nieproporcjonalny, nieliniowy wzrost stężenia metabolitu w osoczu kobiety i w mleku – przy wyższych dawkach niż szacowane w badaniach 325mg/dobę wzrasta ryzyko kumulacji metabolitu, co w konsekwencji może spowodować działania niepożądane u dziecka. Stosowanie niskich dawek ASA wydaje się wiązać z niskim ryzykiem, z uwagi na bardzo niskie stężenia leku i jego metabolitu osiągane w mleku.
Jednorazowe, doraźne zastosowanie wysokiej dawki ASA u mamy to najprawdopodobniej niskie ryzyko dla dziecka karmionego piersią (jelsi maluch jest zdrowy i nie jest już noworodkiem). Tak samo bezpieczne wydaje się być stosowanie codziennie dawki o działaniu przeciwpłytkowym, czyli do 150mg/dobę. Kwas acetylosalicylowy jest powszechnie stosowany w profilaktyce zakrzepicy u kobiet karmiących piersią w dawkach 75-150mg bez konieczności odstawiania dziecka od piersi lub zachowywania odstępów.
Jednak, jeśli występują u dziecka lub mamy dodatkowe czynniki ryzyka, są stosowane inne leki u mamy lub maluch jest wcześniakiem, noworodkiem, w trakcie infekcji – wówczas należy się skonsultować ze specjalistą w celu dokładnego określenia ryzyka terapii.
Ten artykuł nie jest sponsorowany. Nazwy handlowe mają cel edukacyjny, nie są to działania marketingowe.
Na podstawie:
1. Putter J, Satravaha P, Stockhausen H. Quantitative analysis of the main metabolites of acetylsalicylic acid. Comparative analysis in the blood and milk of lactating women. Z Geburtshilfe Perinatol. 1974;178:135-8. PMID: 4422623
2. Findlay JW, DeAngelis RL, Kearney MF et al. Analgesic drugs in breast milk and plasma. Clin Pharmacol Ther. 1981;29:625-33. PMID: 7214793
3. Bailey DN, Welbert RT, Naylor A. A study of salicylate and caffeine excretion in the breast milk of two nursing mothers. J Anal Toxicol. 1982;6:64-8. PMID: 7098450
4. Unsworth J, d’Assis-Fonseca A, Beswick DT. Serum salicylate levels in a breast fed infant. Ann Rheum Dis. 1987;46:638-9. PMID: 3662653
5. Bell AD, Roussin A, Cartier R et al. The use of antiplatelet therapy in the outpatient setting: Canadian Cardiovascular Society guidelines executive summary. Can J Cardiol. 2011;27:208-21. PMID: 21459270
6. Bates SM, Greer IA, Middeldorp S et al. VTE, thrombophilia, antithrombotic therapy, and pregnancy: Antithrombotic Therapy and Prevention of Thrombosis, 9th ed: American College of Chest Physicians Evidence-Based Clinical Practice Guidelines. Chest. 2012;141 (2 Suppl):e691S-736S. PMID: 22315276
7. Datta P, Rewers-Felkins K, Kallem RR et al. Transfer of low dose aspirin into human milk. J Hum Lact. 2017;33:296-9. PMID: 28418802
8. Levy G. Salicylate pharmacokinetics in the human neonate. In: Morselli PL, Garattini S, Sereni F, eds. Basic and therapeutic aspects of perinatal pharmacology. New York: Raven Press, 1975:319-30.
9. Erickson SH, Oppenheim GL. Aspirin in breast milk. J Fam Pract. 1979;8:189-90. PMID: 759544
10. Jamali F, Keshavarz E. Salicylate excretion in breast milk. Int J Pharm. 1981;8:285-90.
11. Clark JH, Wilson WG. A 16-day-old breast-fed infant with metabolic acidosis caused by salicylate. Clin Pediatr. 1981;20:53-4. PMID: 7214793
12. Charakterystyka Produktu Leczniczego Acard, Aspirin Cardio, Aspirin